سُکَر- شکر احمر (سرخ)
شکر سرخ عصارۀ نیشکر است اکثراً در سرزمین های هند، مصر، چین، خوزستان و عمان می روید. شکر سرخ از نی شکرهای سرخ رنگ به عمل می آید بدین شکل که نی آن را گرفته و پوست می کنند، سپس آن را کوبیده و آب آن را می گیرند. و بعد آن را طبخ می نمایند تا منعقد شود.
در گذشته برای سفید کردن شکر، شکر را با آب حل می کردند سپس تصفیه می نمودند و با شیر و سفیده تخم مرغ می پختند و در نهایت منعقد شده و شکر سفید به دست می آمد که طبع آن نیز از گرمی و تری به خشکی می گرایید و خواص آن تغییرات به سزایی می کرد و اما امروز برای سفید کردن شکر از مواد شیمیایی استفاده می شود که علاوه بر تغییر مزاج و طبیعت آن مشکلات عدیده ای در سلامتی بدن انسان ایجاد می کنند.
اگر شکر را زیاد تصفیه کنیم و در نوبت های مختلف مورد تصفیه قرار گیرد حلاوت و حرارت آن کمتر و معتدل تر می گردد و حال آنکه طبیعت آن نیز دگرگون می گردد. مثلاً شکر سرخ در آخر دوم گرم و در آخر اول خشک است و آب نیشکر در دوم گرم و در اول تر است و حال آنکه شکر سفید در دوم گرم و در اول خشک است. در واقع شکر هر چه صاف تر باشد حرارتش کمتر و هرچه کهنه شود خشکی در آن غالب می شود و بر یبوست و خشکی آن افزوده می گردد.
فواید آن برای بیماری ها و سلامتی
ملین و روان کنندۀ شکم است. و برای حلق و سینه و ریۀ خشک هم مفید است. چرا که جلا دهندۀ رطوبات آنهاست. به عمق بدن بسیار سریع نفوذ می کند و برای تقویت ارواح و قوای جسمانی و نیز کبد مفید است. تحلیل برندۀ بادهای روده است و نیز تقویت کنندۀ میل جنسی است. شکر سرخ خون صالح تولید می کند و موجب استحکام اعصاب و استخوان ها می شود و از پیری زودرس پیش گیری می نماید و از همه مهم تر آنکه خلط سودا را رفع کرده و امراض سوداوی را بهبود می بخشد. برای گرفتگی صدا اگر آن را با آب گرم و روغن بادام بنوشند مفید خواهد بود و قولنج و کولیت و ورم و باد روده را نیز با شکر سرخ همراه با روغن گاو درمان می گردد . همچنین برای درد ناف و گرفتگی های شکمی و پاک کردن بقایای جفت از رحم زنانی که تازه وضع حمل کرده اند مفید است . در هنگام احتباس ادرار در مثانه نیز کاربرد دارد.
صالح الغذا، مسمّن(چاق کننده)، جالی(جلا دهنده و ملیّن طبع(نرم کنندۀ مزاج) و اعضای تنفس است.
تقویت کنندۀ روح، قوا و جگر(کبد) و تحلیل برندۀ بادهای روده، امعاء است و مبهّی (باه آور و تقویت کنندۀ جماع) است.
مانع پیری و تولید کنندۀ خون صالح و باعث استحکام اعصاب و استخوان ها و رفع کنندۀ خلط سوداوی و امراض سوداوی و در تغذیۀ مرضی سریع الاثر است. با آب گرم و روغن بادام برای گرفتگی صدا(بحت الصوت) مؤثر است.
تسکین دهندۀ قولنج و باد و امثال آن است.
جهت رفع سدّۀ شکم و تنقیۀ زنان در زمان نفاس نافع است.
به جهت عسربول (بند آمدن ادرار) کارآمد است.
شکر سرخ برای مبرودالمزاج و کسانی که در بدن آنها اخلاط غلیظه می باشد بهتر است.
شکر سرخ یا زرد دافع خلط سودا (افسردگی و سرطان ها) و اما شکر مصرفی سفید رایج مولد خلط سودا می باشد.
منابع: الحاوی تحفه المؤمنین مخزن الادویه صیدنه
